Dlaczego 11 listopada 1918 roku?

Kilka informacji dla tych, którzy lubią wiedzieć więcej…

Odzyskanie przez Polskę niepodległości nie nastąpiło w ciągu jednego dnia, było procesem stopniowym. 5 listopada 1916 roku władze niemieckie i austriackie wydały Akt 5 listopada, który gwarantował powstanie marionetkowego Królestwa Polskiego. 14 stycznia 1917 roku rozpoczęła działalność Tymczasowa Rada Stanu, co oznaczało formalne powstanie Królestwa Polskiego. 12 września1917 roku Rada Regencyjna przejęła obowiązki głowy państwa. 7 października 1918 roku ogłosiła niepodległość Polski, a 12 października przejęła od okupantów zwierzchność nad wojskiem. 19 października 1918 roku powstała Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, a 28 października Polska Komisja Likwidacyjna dla Galicji i Śląska Cieszyńskiego. 30 października Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego proklamowała przynależność państwową do Polski, a dzień później rozpoczęto rozbrajanie garnizonów austriackich. 2 listopada w Radomiu władzę przejął Komitet Pięciu, a w nocy z 6 na 7 listopada w Lublinie powstał rząd Ignacego Daszyńskiego.

10 listopada 1918 roku do Warszawy specjalnym pociągiem z Berlina przybył Józef Piłsudski, zwolniony z więzienia w Magdeburgu. 11 listopada 1918 roku nastąpiło przekazanie mu przez Radę Regencyjną władzy wojskowej i naczelnego dowództwa podległych jej wojsk. Tego samego dnia w okolicach Compiegne Niemcy podpisały zawieszenie broni kończące działania bojowe I wojny światowej. Dopiero w tych dniach naród polski zyskał świadomość odzyskania niepodległości. 12 listopada Rada Regencyjna powierzyła Józefowi Piłsudskiemu misję utworzenia Rządu Narodowego. 14 listopada rozwiązała się i przekazała mu zwierzchnictwo nad państwem. 15 listopada nastąpiła zmiana nazwy państwa z „Królestwo Polskie” na „Republika Polska”. 16 listopada Józef Piłsudski podpisał depeszę informującą o powstaniu niepodległego Państwa Polskiego.

18 listopada Jędrzej Moraczewski utworzył pierwszy oficjalny rząd niepodległej Polski. Do 19 listopada ewakuowano jednostki niemieckie z Królestwa Polskiego. 22 listopada nowy rząd opracował Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej zatwierdzony przez Józefa Piłsudskiego. Miał ją sprawować do czasu zebrania się Sejmu Ustawodawczego. 29 listopada objął urząd Naczelnika Państwa jako Tymczasowy Naczelnik Państwa.

11 listopada dla upamiętnienia odzyskania niepodległości w 1918 roku jest obchodzony w Polsce jako Narodowe Święto Niepodległości. W latach 1919 – 1936 obchody rocznicy miały charakter wojskowy. Rocznica uzyskała rangę święta państwowego ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 roku. Podczas okupacji niemieckiej 1939 – 1945 celebrowanie polskich świąt państwowych było niemożliwe. W 1945 roku Święto Niepodległości zostało zniesione. W okresie Polski Ludowej obchody rocznicy odzyskania niepodległości nielegalnie organizowały środowiska niepodległościowe. W latach 1980 – 1981 za sprawą związku zawodowego „Solidarność” Święto Niepodległości odzyskało uroczystą oprawę.

Święto obchodzone 11 listopada zostało przywrócone przez sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ustawą z 15 lutego 1989 roku pod nazwą Narodowe Święto Niepodległości. Główne obchody z udziałem najwyższych władz państwowych odbywają się w Warszawie przed Grobem Nieznanego Żołnierza.

 

Tekst na podstawie książki: Paterek Anna „Polska. Symbole narodowe i patriotyczne”, Wydawnictwo Arystoteles, Warszawa 2018

 

Fotografie pochodzą ze źródła: http://muzeum-niepodleglosci.pl/wp-content/uploads/2018/02/Józef-Piłsudski-w-kolorze.pdf